W dzisiejszych czasach coraz więcej badań naukowych koncentruje się na genetyce człowieka i jej wpływie na zdrowie oraz leczenie chorób. Z tego powodu coraz częściej w psychiatrii stosuje się farmakogenetykę.
Co to jest farmakogenetyka?
Farmakogenetyka (PGx) jest dziedziną nauki, która bada wpływ różnic genetycznych na reakcję organizmu na leki. Polega ona na badaniu interakcji między genami a lekami w celu zrozumienia, dlaczego różne osoby reagują odmiennie na te same leki. Farmakogenetyka analizuje, jak polimorfizmy genetyczne, czyli różnice w sekwencji DNA między jednostkami, mogą wpływać na metabolizm, działanie i skutki uboczne leków.
Z dobrodziejstw farmakogenetyki czerpie medycyna spersonalizowana, która dąży do dostosowania terapii do indywidualnych potrzeb i cech pacjenta. Dzięki niej możliwe staje się ustalenie optymalnej dawki leku, zminimalizowanie niepożądanych skutków ubocznych oraz unikanie nieskutecznych terapii.
Psychiatria precyzyjna – przyszłość leczenia chorób psychicznych
W tym miejscu dochodzimy do pojęcia jakim jest psychiatria precyzyjna. Ma ona na celu dostosowanie leczenia psychiatrycznego do indywidualnych potrzeb pacjenta. W ramach psychiatrii precyzyjnej można przeprowadzić badania genetyczne pacjenta w celu identyfikacji konkretnych polimorfizmów genetycznych, które mogą wpływać na odpowiedź organizmu na farmaceutyki. Posiadając zestaw takich informacji, psychiatra może:
- dostosować dawkowanie leków;
- uniknąć leków, które mogą powodować niepożądane skutki uboczne u danego pacjenta;
- wybrać alternatywne strategie terapeutyczne.
Kiedy stosuje się testy genetyczne PGx?
Najczęstszymi sytuacjami, w których stosuje się badania farmakogenetyczne są takie choroby jak:
- Depresja – pomoc w identyfikacji polimorfizmów genetycznych, które wpływają na metabolizm leków przeciwdepresyjnych takich jak selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI) czy inhibitory zwrotnego wychwytu noradrenaliny i serotoniny (SNRI).
- Zaburzenia lękowe – dostarczenie informacji o genetycznych czynnikach wpływających na metabolizm leków przeciwlękowych takich jak leki z grupy benzodiazepin czy selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI).
- Choroba afektywna dwubiegunowa – pomoc w określeniu czynników genetycznych, które wpływają na odpowiedź organizmu pacjenta na leki stabilizujące nastrój takie jak leki przeciwpsychotyczne, leki przeciwpadaczkowe czy lit.
- Schizofrenia – użyteczność w identyfikacji polimorfizmów genetycznych, które wpływają na metabolizm leków przeciwpsychotycznych (neuroleptyków) takich jak antagoniści receptorów dopaminowych.
Ponadto testy PGx mogą dać wartościowe wskazówki w leczeniu zespołu stresu pourazowego (ang. PTSD – post-traumatic stress disorder), zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych (ang. OCD – obsessive-compulsive disorder) czy zespołu nadpobudliwości psychoruchowej (ang. ADHD – attention deficit hyperactivity disorder). Krótko mówiąc wszędzie tam gdzie pierwsze 2 próby leczenia zawiodły warto wykonać test PGx w celu zminimalizowania ryzyka konieczności żonglowania kolejnymi lekami.
Jakie są zalety testów PGx?
W niektórych sytuacjach o skuteczności farmakoterapii czy działaniach niepożądanych decydują czynniki niegenetyczne, jednakże dane uzyskane dzięki testom PGx pozwalają na:
- skuteczniejszą identyfikację pacjentów z grup, które są w szczególności zagrożone ryzykiem poważnych działań niepożądanych;
- lepsze dostosowanie dawki leku do aktywności metabolicznej;
- poprawę tolerancji poprzez dokładniejsze przewidywanie specyficznych działań niepożądanych.
Testy psychofarmakogenetyczne w KetamineClinic
Usługa testów psychofarmakogenetycznych PGx w KetamineClinic składa się z 5 etapów, do których należą:
- pobranie materiału genetycznego,
- sekwencjonowanie genomu w warunkach laboratoryjnych w laboratiorium w Filadelfii,
- analiza danych w postaci raportu PGx,
- ocena efektywności dotychczasowego leczenia,
- zmiany w farmakoterapii w celu poprawy tolerancji i skuteczności.
Jeśli borykasz się z lekoopornymi odmianami zaburzeń takich jak: depresja, stany lękowe, PTSD, OCD, ADHD, choroba afektywna dwubiegunowa czy schizofrenia, zapoznaj się z naszą ofertą testów PGx.