Szacuje się, że około 1,5 miliona Polaków cierpi na depresję. Według Światowej Organizacji Zdrowia depresja stanowi jedną z chorób cywilizacyjnych XXI wieku. W 30% przypadków terapia za pomocą konwencjonalnych leków przeciwdepresyjnych okazuje się niewystarczająca. Wówczas rozpoznaje się depresję lekooporną. Aby postawić takie rozpoznanie wymagana jest historia leczenia przynajmniej dwoma klasycznymi lekami przeciwdepresyjnymi w adekwatnych dawkach i czasie trwania terapii. Nadzieją dla takich pacjentów jest terapia za pomocą ketaminy i esketaminy. Na czym polega działanie tych leków? Jak wygląda leczenie depresji ketaminą i esketaminą. Jakie mogą być skutki ubocze takiej terapii?
Ketamina i esketamina – na czym polega ich działanie?
Ketamina to substancja stosowana od wielu lat w anestezjologii. Jest pochodną wykazującej działanie halucynogenne fencyklidyny. Wykazuje działanie przeciwbólowe, nasenne i amnestyczne. W ostatnich latach liczne badania kliniczne potwierdziły jej skuteczność w leczeniu depresji niereagującej na inne metody leczenia. To wszystko za sprawą oddziaływania na układ glutaminergiczny. Jak się okazuje jego pobudzenie może zmniejszyć objawy depresji. Esketamina to enancjomer ketaminy wprowadzony do leczenia depresji w 2019 roku. Posiada on rejestrację farmaceutyczną w leczeniu depresji, jest podawany donosowo, działa podobnie do ketaminy. Cechuje się wielokrotnie wyższą ceną preparatu.
Ketamina i esketamina – skutki uboczne
Działania niepożądane związane z podaniem ketaminy i esketaminy zazwyczaj mają charakter przejściowy i ustępują w krótkim okresie po ich przyjęciu. Z tego powodu leki muszą być podawane w przychodni lub w szpitalu pod kontrolą lekarza. Do działań niepożądanych należą:
- dysocjacja – uczucie oderwania od własnego ciała,
- halucynacje,
- sedacja – uspokojenie,
- zwiększenie ciśnienia tętniczego krwi,
- nudności i wymioty,
- zawroty głowy,
- pobudzenie, splątanie,
- wysypka.
Przeciwwskazaniem do podania ketaminy i esketaminy są takie stany jak: arytmia, niestabilna dławica piersiowa, niedawny zawał serca lub udar mózgu, tętniak, mania, psychoza, jaskra, porfiria oraz nieustabilizowane schorzenia somatyczne.
Zastosowanie ketaminy i esketaminy w leczeniu depresji – wskazania
Podstawowym wskazaniem do stosowania ketaminy i esketaminy jest depresja lekooporna. W ten sposób definiowany jest epizod ciężkiego lub umiarkowanego zaburzenia depresyjnego u osób dorosłych, który nie odpowiada na terapię co najmniej dwoma lekami przeciwdepresyjnymi o różnym mechanizmie działania. Leki muszą być stosowane w ściśle określonej dawce oraz przez odpowiedni okres czasu.
Leczenie depresji przy pomocy ketaminy i esketaminy
Ketamina jest podawana w postaci infuzji dożylnych. W naszym gabinecie stosujemy schemat oparty na podaniu 6 dawek leku w okresie 2 tygodni, a następnie raz na tydzień lub na dwa tygodnie w terapii podtrzymującej.
Esketamina podawana jest w formie aerozolu donosowego. Przez pierwsze 4 tygodnie należy ją stosować 2 razy na tydzień, przez kolejne 4 tygodnie – raz na tydzień, a po ich upływie raz na dwa tygodnie.
Ketamina i esketamina cechują się szybkim działaniem. Wielu pacjentów odczuwa korzyści już po kilku pierwszych podaniach. Terapia prowadzona jest w gabinecie zabiegowym pod okiem lekarza psychiatry. Na 2h przed przyjęciem ketaminy i esketaminy pacjent powinien powstrzymać się od jedzenia, a na 30 min przed zrezygnować z picia jakichkolwiek płynów. Po podaniu leków przez jeden dzień nie należy prowadzić pojazdów mechanicznych (do czasu przespania nocy snem regenrującym).
W trakcie terapii ketaminą i esketaminą zmieniane jest podstawowe leczenie przeciwdepresyjne. Ketamina i esketamina zawsze stosowana jest jako augmentacja klasycznego leczenia.
Zastosowanie ketaminy i esketaminy w leczeniu depresji otwiera nowe możliwości dla pacjentów, którzy zmagają się z postacią oporną na konwencjonalne leczenie przeciwdepresyjne. W naszym gabinecie oferujemy terapię za pomocą obydwóch leków.