Terapia schematów (ang. schema therapy) należy do trzeciej fali terapii poznawczo-behawioralnej i stanowi jeden z najpopularniejszych, współczesnych nurtów, obok m.in. psychoterapii dialektyczno-behawioralnej (ang. dialectical behavior therapy – DBT), terapii akceptacji i zaangażowania (ang. acceptance and commitment therapy – ACT) czy terapii poznawczej opartej na uważności (ang. mindfulness based cognitive therapy – MBCT). Jej celem jest rozpoznawanie i zmiana negatywnych struktur myślowych oraz przekonań, które wpływają na emocje, zachowanie i relacje z innymi ludźmi.
Co to jest terapia schematów?
Opracowana na przełomie lat 80-tych i 90-tych XX wieku przez dr. Jeffrey’a E. Younga terapia schematów (TS) skupia się na głęboko zakorzenionych strukturach myślowych, które kształtują spojrzenie człowieka zarówno na siebie, innych ludzi, jak i otaczający świat. Ich występowanie może być silnie zakorzenione w doświadczeniach z dzieciństwa, zazwyczaj tych negatywnych i traumatycznych.
Rodzaje schematów w TS
Schemat opuszczenia
Schemat opuszczenia jest jednym z najczęściej spotykanych modeli, który wynika bardzo często z doświadczeń nabytych w latach dojrzewania. Mogą należeć do nich m.in. śmierć rodziców, ich rozwód lub brak wsparcia emocjonalnego od najbliższych. Schemat opuszczenia wywołuje szereg określonych zachowań, takich jak: nieustanny strach przed porzuceniem, unikanie bliskich relacji, skłonność do nadmiernej kontroli i osaczania partnera czy nieumiejętność stworzenia zdrowego związku. Terapia schematów pomaga pacjentowi zrozumieć wydarzenia z przeszłości i efektywnie pracować nad radzeniem sobie z nimi.
Schemat podporządkowania
Z kolei schemat podporządkowania może prowadzić do nadmiernego dostosowywania się do innych ludzi oraz braku asertywności. Niniejszy model zachowania może dotyczyć zarówno tłumienia własnych potrzeb, jak i uczuć.
Osoby funkcjonujące w schemacie podporządkowania doświadczają narastającego gniewu, który może przyjmować różne formy, takie jak: zachowanie bierno-agresywne, niekontrolowane wybuchy złości, objawy psychosomatyczne czy skłonność do nadużywania substancji odurzających.
Pozostałe modele schematów
Terapia schematów obejmuje także inne modele, do których należy m.in.:
- schemat niezaradności,
- schemat nadmiernego wymagania od siebie,
- schemat emocjonalnej deprawacji.
Każdy z wyżej wymienionych schematów wymaga indywidualnego podejścia terapeutycznego.
Techniki terapeutyczne w terapii schematów
Terapia poznawcza
Terapia schematów wykorzystuje techniki poznawcze, takie jak identyfikacja i zmiana negatywnych przekonań oraz myśli. Praca z nimi pozwala na uzyskanie większej stabilności emocjonalnej.
Terapia behawioralna
W terapii schematów używa się technik behawioralnych, które mają na celu modyfikację zachowań. W wielu przypadkach stanowią one skuteczne rozwiązanie powtarzających się problemów w relacjach międzyludzkich.
Terapia interpersonalna
Psychoterapia schematów koncentruje się również na relacjach interpersonalnych i tym, jak wpływają one na relacje. Ma ona na celu rozpoznawanie niezdrowych wzorców zachowań oraz naukę zdrowej komunikacji, asertywności i umiejętności rozwiązywania konfliktów.
Techniki zorientowane na emocje
Emocje odgrywają kluczową rolę w terapii schematów. Nadrzędnym zadaniem terapeuty jest pomoc pacjentowi w ich odpowiednim identyfikowaniu i wyrażaniu.
Terapia schematów w KetamineClinic
Prócz nowatorskich rozwiązań oferta KetemineClinic obejmuje również klasyczne techniki psychoterapeutyczne. Jedną z nich jest właśnie terapia schematów. Więcej informacji na temat leczonych schorzeń i stosowanych metod terapeutycznych znajdziesz tutaj.