Terapia poznawczo behawioralna, której początki datuje się na lata 50-te XX wieku przez kolejne dekady nieustannie ewoluowała. Owocem tego rozwoju były tzw. fale. Psychoterapia dialektyczno-behawioralna (ang. dialectical behavioral therapy – DBT) należy do, na ten moment ostatniej z nich, trzeciej. Czerpie ona z mechanizmów behawioralnych i kwestii poznawczych, dodając do nich elementy koncentrujące się na regulacji emocji i skutecznej walce ze stresem.
Co to jest terapia dialektyczno-behawioralna?
Za opracowaniem terapii dialektyczno-behawioralnej stoi amerykańska psycholożka i pisarka Marsha M. Lineham, która w 1993 roku wraz ze swoim zespołem opublikowała autorski program leczenia osób z osobowością pogranicza (ang. borderline personality disorder – BPD). Z czasem okazało się jednak, że terapia DBT znajduje również zastosowanie w leczeniu innych problemów psychicznych takich jak np. depresja u seniorów czy uzależnienia. Ponadto terapia dialektyczno-behawioralna przynosi wymierne rezultaty w przypadku osób z zaburzeniami odżywiania takimi jak bulimia, anoreksja, a także cierpiących na otyłość.
Podstawą terapii DBT jest dialektyka, zgodnie z którą akceptacja i zmiana mogą iść razem w parze. W związku z tym pacjent podejmuje próbę skutecznej samoakceptacji, mając równocześnie świadomość pracy nad zmianą negatywnych wzorców zachowań. Dialektyka w DBT to proces równoważenia różnych punktów widzenia i szukania kompromisów.
Psychoterapia dialektyczno-behawioralna zakłada, że wiele problemów psychicznych wynika z trudności w regulacji emocji. Terapeuci pomagają nabyć umiejętności radzenia sobie z nimi i unikania autoagresji. Centralnym celem jest zrozumienie, że emocje są naturalne i nie należy ich tłumić ani negować, jednakże można nauczyć się kontrolować ich wpływ na zachowanie.
Modele umiejętności w ramach terapii dialektyczno-behawioralnej
Umiejętności poznawcze
Terapia DBT uczy umiejętności poznawczych, takich jak analiza sytuacji, rozpoznawanie myśli i emocji oraz realistyczna ocena rzeczywistości. Dzięki temu pacjenci są w stanie lepiej zrozumieć, dlaczego reagują w określony sposób. Umiejętności te pomagają w identyfikacji irracjonalnych przekonań i myśli, które prowadzą do negatywnych reakcji emocjonalnych.
Umiejętności interpersonalne
W ramach terapii dialektyczno-behawioralnej pacjent uczy się umiejętności budowania zdrowych relacji interpersonalnych, radzenia sobie z konfliktami i komunikowania swoich potrzeb w sposób efektywny. Komunikacja interpersonalna jest kluczowa, ponieważ wiele problemów psychicznych wynika z trudności w relacjach z innymi ludźmi. Umiejętności interpersonalne w DBT pomagają w budowaniu wsparcia społecznego i rozwiązywaniu konfliktów.
Umiejętności emocjonalne
Psychoterapia dialektyczno-behawioralna pomaga pacjentom nabyć umiejętności zarządzania emocjami poprzez ich identyfikowanie i wyrażanie w konstruktywny sposób. W związku z tym, że odgrywają one kluczową rolę w życiu każdego człowieka, ich właściwe rozumienie i manifestowanie może przyczynić się do poprawy zdrowia psychicznego.
Umiejętności behawioralne
Umiejętności behawioralne w DBT koncentrują się na zmianie konkretnych zachowań, zwłaszcza tych, które prowadzą do problemów, takich jak autoagresja czy nadużywanie substancji odurzających. Uczestnicy terapii uczą się konkretnych strategii radzenia sobie z impulsami i zachowaniami autodestrukcyjnymi.
Rodzaje terapii dialektyczno-behawioralnej
Psychoterapia dialektyczno-behawioralna może przyjmować formę indywidualną lub grupową. Pierwsza z nich opiera się na zaufaniu między terapeutą a pacjentem. W terapii indywidualnej DBT określa się cele terapeutyczne i planuje strategię ich osiągnięcia.
W przypadku terapii grupowej w nurcie DBT kluczem jest wsparcie od innych osób, które również przeżywają trudności emocjonalne. W jej ramach uczestnicy ćwiczą umiejętności poznawcze, interpersonalne, emocjonalne i behawioralne w bezpiecznym środowisku.
Terapia dialektyczno-behawioralna w KetamineClinic
Nasze Centrum Psychiatrii i Psychoterapii prócz nowoczesnych technik leczenia posiada w swojej ofercie także klasyczne formy psychoterapii, a jedną z nich jest właśnie DBT, która stanowi skuteczny sposób na radzenie sobie m.in. z boarderline.